Restrykcja kaloryczna, czyli ograniczanie spożywanych Kalorii to praktyka, gdzie przez dłuższy czas spożywamy mniej Kalorii niż zazwyczaj – często o 20 do nawet 50% mniej. Co ważne w tego typu modelu odżywiania dbamy o to, by nie powodować niedoborów składników odżywczych.
Restrykcje kaloryczne u zwierząt
Ograniczanie spożywanych Kalorii bardzo dobrze przebadano na zwierzętach (nawiasem mówiąc – znacznie łatwiej przeprowadzić takie badania na zwierzętach, gdzie można kontrolować co spożywają nawet przez całe życie. W przypadku ludzi jest to absolutnie niemożliwe z wielu względów). Taki model odżywiania opóźnia wystąpienie chorób związanych z wiekiem u różnych gatunków – drożdży, dżdżownic, much, ryb, myszy, szczurów oraz małp. Jest to też jedyny niegenetyczny sposób na przedłużanie życia u różnych gatunków. Pierwsze tego typu badania zapoczątkowano już 80. Lat temu (1) na szczurach. Długo terminowe badania na makakach (z rzędu naczelnych) wykazały, że długoterminowa restrykcja kaloryczna znacznie zmniejsza ryzyko rozwoju chorób związanych z wiekiem – makaki z grupy spożywającej mniej Kalorii zapadały na tego typu choroby aż dwa razy rzadziej (2-4)! Jednakże przeżywalność była poprawiona tylko w jednym badaniu, w drugim restrykcja kaloryczna nie miała na to wpływu – może mieć na to wpływ znacząca różnica w jakości diet dwóch grup.
Restrykcje kaloryczne u ludzi
Bardzo ciekawe, długoterminowe badanie na ludziach (trwające od 3 aż do 15 lat!) ograniczające spożycie Kalorii aż o 30% wykazało, że grupa spożywająca mniej miała:
– wyższy poziom kortyzolu;
– zmniejszone stany zapalne;
– zwiększoną autofagię (tzw. oczyszczanie zużytych, uszkodzonych komórek) (5);
Grupa kontrolna spożywała standardową dietę zachodnią, co niestety może zawyżać pozytywny wpływ restrykcji kalorycznej na zdrowie (najlepsze byłoby porównanie z dietą w stylu śródziemnomorskim, która uważana jest za jeden z najzdrowszych modeli odżywiania).
W badaniach na ludziach trwających od 6 do 12 miesięcy wykazano u grupy ograniczającej spożywane Kalorie (6):
– spadła temperatura ciała oraz wydatek energetyczny;
– obniżył się poziom insuliny na czczo;
– spadła zarówno masa kości jak i mięśni oraz siła;
– zmniejszyły się markery stresu oksydacyjnego, stanów zapalnych oraz uszkodzenia DNA;
– poprawiła się wrażliwość insulinowa oraz synteza mitochondrialnego DNA;
– poprawie uległ profil lipidowy.
Na tę chwilę nie jest poznany mechanizm wpływu restrykcji kalorycznej na nasze ciało, jednak spekuluje się wpływ na takie czynniki jak sirtuiny, FOXO, AMPK czy Nrf2, zwiększenie autofagii komórkowej, naprawy DNA czy działanie układu odpornościowego.
Źródła:
[1] https://academic.oup.com/jn/article-abstract/10/1/63/4725662?redirectedFrom=fulltext
[2] https://www.nature.com/articles/nature11432
[3] https://www.nature.com/articles/ncomms14063
[4] https://www.nature.com/articles/ncomms4557
[5] https://www.cell.com/cell-reports/fulltext/S2211-1247(15)01483-7
[6] https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1568163716301830