Wpływ snu na pamięć i prace mózgu

Obecnie tematy wpływu snu i rytmu dobowego na nasze zdrowie są obiektem bardzo szerokich badań – ostatnio pojawia się coraz więcej informacji na temat wpływu odpowiedniego snu na zdrową masę ciała, apetyt, nastrój, pracę mózgu, zdolności wysiłkowe i praktycznie każdy inny aspekt naszego zdrowia. Dzisiaj opiszę w jaki sposób sen wpływa na naszą pamięć. Zdradzę, że sen jest NAJWAŻNIEJSZYM aspektem dla prawidłowego funkcjonowania naszej pamięci.

Pierwsza faza zapamiętywania zależna jest przede wszystkim od hipokampu (1) – części mózgu najbardziej kojarzoną z pamięcią. Bierze on także udział w konsolidacji (utrwalaniu) pamięci, która zachodzi przede wszystkim podczas snu. Konsolidacja pamięci zachodzi poprzez interakcję hipokampu z korą nową (neocortex) i wzajemną ich aktywację – hipokamp reaktywuje nasze bieżące wspomnienia, a kora nowa wciela je we wspomnienia już istniejące (2).

Liczne badania na zwierzętach i ludziach wskazują na wzajemną relację snu i pamięci – zarówno po nauce nowych rzeczy zwiększa się ilość snu lub konkretnych faz snu związanych z danym rodzajem pamięci, sam sen lub konkretne fazy snu poprawiają wyniki testów pamięci, a deprywacja snu wpływa negatywnie na różne rodzaje pamięci i funkcje kognitywne (3, 4).

Szczególne znaczenie w tworzeniu pamięci wydają się mieć wrzeciona snu (5) (sleep spindles), których funkcja jeszcze do niedawna była nie do końca poznana. Występują one w fazach snu NREM. Z kolei faza snu REM (rapid eye movement) związana jest przede wszystkim z pamięcią związaną z emocjami, ale także pamięcią przestrzenną oraz roboczą.

Dodatkowo podczas snu zachodzi remodelowanie całego mózgu – powstają nowe połączenia w miejscach potrzebnych i użytecznych, jednocześnie zanikają połączenia nieużywane.

Jak to wygląda w praktyce?

Uczymy się czegoś nowego (może to być rzecz z książki – np. fakty historyczne, ale także np. jazda samochodem, nowy sport czy mnóstwo innych czynności/rzeczy).
Nauka nowych czynności/faktów zwiększa zapotrzebowanie na sen/wpływa na jakość i fazy snu.
Dobrej jakości sen poprawia działanie pamięci oraz jej konsolidację.

Jednak jeżeli po nauce nowych rzeczy będziemy pozbawieni odpowiedniej ilości snu – niestety nasza pamięć nie będzie funkcjonować najlepiej. Dodatkowo wykazano, że drzemki w ciągu dnia także bardzo korzystnie wpływają na pracę naszego mózgu i pamięć (6, 7). Dlatego też jeżeli mamy dużo nauki – warto zadbać po niej o dobry sen, a jeżeli uczymy się w ciągu dnia – drzemka też może być wskazana.

Co ciekawe bardzo dobrze na pamięć i pracę mózgu wpływa także aktywność fizyczna, więc jeżeli mamy bardzo dużo materiału do nauki – warto w przerwie wykonywać aktywność fizyczną (np. spacery), robić drzemki i ogólnie dbać o dobrą jakość snu.

Źródła:

Related